Ovo je osmi članak ovog serijala (8/9). Kompletna lista članaka ovog serijala se nalazi na dnu ovog članka.
Određivanje osovine srca, odnosno srednjeg vektora depolarizacije komora je izuzetno značajno, jer na taj način potvrđujemo da se depolarizacija odvija na pravilan način.
Prije nego što prijeđemo na određivanje osovine, veoma je bitno da znamo jednu osnovnu stvar, a to je: kada je QRS kompleks pozitivan, negativan ili izoelektričan.
Slika 1. - tipovi QRS kompleksa
Da bi QRS bio pozitivan, visina R zupca mora da bude veća od dubine S zupca. Obrnuto, kada je visina R zupca manja od dubine S zupca, QRS se označava kao negativan. Izoelektrični QRS predstavlja pojavu kada su R i S zupci jednaki.
Određivanje osovine srca korištenjem prvog i aVF odvoda
Slika 2. - Normalna osovina srca
Prva, i najčešće korištena metoda za određivanje osovine se odnosi na posmatranje prvog i aVF odvoda. Ako se sjetimo da prvi odvod posmatra srce iz ugla od 0 stepeni, a da odvod aVF posmatra srce iz ugla od 90 stepeni, i ako ih predstavimo kao izolovane odvode, vidjećemo da oni registruju talas depolarizacije i prikazuju ga pao pozitivan upravo u tom opsegu, od 0 do 90 stepeni. Normalna srčana osovina će uglavnom biti u tom opsegu, pa su nam ova dva odvoda veoma značajna. Šta trebamo vidjeti na normalnom EKG-u? QRS kompleksi u oba ova odvoda moraju biti pozitivni da bi se srčana osovina proglasila normalnom.
Time dobijamo podatak da se ona nalazi negdje između 0 i 90 stepeni. Međutim, ove odvode možemo koristiti i u slučaju da se osovima nalazi tačno na 0 ili 90 stepeni.
Slika 3. - Osovina srca iznosi tačno 0 stepeni
U prvom slučaju, kada se osovina podudara sa prvim odvodom, odnosno ona iznosi tačno 0 stepeni, u prvom odvodu ćemo imati pozitivan talas, pošto se talas depolarizacije direktno približava pozitivnoj elektrodi. Ali šta ćemo vidjeti u odvodu aVF? Kako je ovaj odvod pod pravim uglom u onosu na prvi odvod, tako ćemo u ovom odvodu vidjeti bifazan talas, što će imati smisla ako se sjetimo prvog videa u kom smo objasnili odnos pravca depolarizacije i elektroda koje se nalaze pod pravim uglom.
Istim principom, ako je QRS kompleks pozitivan u odvodu aVF, a bifazan u prvom odvodu, to će značiti da srčana osovina iznosi 90 stepeni.
Kako se može preciznije odrediti osovina?
Slika 4. - Osovina srca iznosi 60 stepeni
Recimo da na EKG-u imamo pozitivne QRS talase u prvom i aVF odvodu. To nam govori da se osovina nalazi negdje između 0 i 90 stepeni. Da bismo preciznije odredili osovinu, prvo što radimo jeste da tražimo odvod u kom je QRS kompleks bifazan, odnosno gdje su R i S zupci jednaki. Recimo da smo našli bifazan odvod u aVL odvodu. To će nam reći da je ugao osovine pod pravim uglom u odnosu na ovaj odvod, odnosno da on prati II odvod, a na slici vidimo da to može biti ili -120 stepeni ili +60 stepeni. Pošto smo na početku vidjeli da osovina mora biti negdje između 0 i 90 stepeni, to znači da će nam ovdje osovina iznositi 60 stepeni, i na taj način smo poprilično precizno odredili osovinu.
Slika 5. - Osovina srca iznosi 30 stepeni
Na ovaj način možemo odrediti osovinu i kada ona iznosi -30 stepeni, što većina kardiologa smatra normalnom pojavom (vrijednosti normalne osovine se kreću između -30 i 90stepeni). U tom slučaju bifazan talas ćemo naći u drugom odvodu, koji je pod pravim uglom u odnosu na aVL, u kojem će QRS biti pozitivan, a on se nalazi pod uglom od -30 stepeni.
Ovdje imamo prikaz uglova posmatranja svih odvoda, slika koju trebate zapamtiti kako bi u svakom trenutku mogli precizno odrediti frekvencu EKG-a.
Slika 6. - Cjelokupan pregled uglova posmatranja svih odvoda
Završili smo sa metodama određivanje osovine srca. U narednom članku se bavimo određivanjem frekvence, i to je ujedno i zadnji članak u serijalu "Osnove fiziološkog EKG-a". Srećno sa učenjem!
Naredni članak: Frekvenca srca: odraz pravilnosti srčane aktivnosti
Svi članci serijala "Osnove fiziološkog EKG-a"
Pogledajte youtube video u kojem objašnjavam nastajanje odvoda: Osnove fiziološkog EKG-a (3.dio): Osovina i frekvenca
Besplatno preuzmite PDF dokumente u kojem su sažete sve informacije iz ovog serijala: Osnove fiziološkog EKG-a | Patreon
Kommentare