Ovo je šesti članak ovog serijala (6/9). Kompletna lista članaka ovog serijala se nalazi na dnu ovog članka.
“Veliki talas dođe, ali i prođe. Sunce opet sija, ptice pjevaju i zemlja se rađa.” - Veliki talas, Perl Bak
Sada kada znamo koji je put širenja električnog impulsa kroz srce, biće nam jednostavnije da prikažemo sam zapis električne aktivnosti na EKG traci. Ovdje ćemo takođe primjeniti principe kretanja elektriciteta u odnosu na položaj elektroda.
Gledaćemo prikaz električne aktivnosti srca u drugom odvodu. Objasnili smo da se negativna elektroda nalazi na desnoj ruci, dok se pozitivna nalazi na lijevoj nozi, odnosno pozitivna elektroda „gleda“ srce iz ugla od 60 stepeni.
Veliki prasak - sve počinje depolarizacijom pretkomore
Slika 1. - Nastajanje P talasa
Prvo što se dešava jeste nastanak impulsa, koji normalno nastaje u SA čvoru, zatim širenje tog impulsa kroz pretkomore. Vektor protoka struje, odnosno srednja vrijednost kretanja svih električnih impulsa je usmjeren s desna na lijevo i naniže. Ovdje vidimo da se depolarizacija kreće ka pozitivnoj elektrodi, i iz tog razloga na EKG traci imamo pozitivan talas (+ ide na +). Ovaj talas predstavlja depolarizaciju pretkomora, a naziva se P talas.
Tišina pred buru - Zaustavljanje impulsa u AV čvoru
Slika 2. — Pauza u AV čvoru
Ovo je period bez aktivnosti. Ovdje se impuls zadržava u AV čvoru. Ovaj dio EKG zapisa, zajedno sa P talasom čini PR interval i normalno njegovo trajanje iznosti 0,12–0,2s (3–5 malih kvadrata).
Grande finale
Slika 3. — Depolarizacija septuma
Sada slijedi depolarizacija komora. Prvo što će se desiti jeste depolarizacija septuma, koja polazi uglavnom od lijeve grane Hisovog snopa. Vektor protoka struje će se kretati ka negativnoj elektrodi prvog odvoda, pa ćemo na traci vidjeti negativno kretanje odnosno Q zubac. On se ne vidi uvijek i normalno njegova amplituda ne prelazi 0,1mV, odnosno nije veći od 1 malog kvadrata.
Slika 4. — Depolarizacija najvećeg dijela komora
Slijedi depolarizacija miokarda komora. Ona se dešava istovremeno u lijevoj i desnoj komori, ali zbog masivnosti zida lijeve komore, srednja vrijednost kretanja elektricne aktivnosti ce biti usmjerena ka lijevo i nadole. Ovo će na EKG traci u drugom odvodu dati pozitivan R zubac.
Slika 5. — Depolarizacija baza komora
Zadnji dijelovi miokarda koji se depolarizuju su baze, odnosno smjer vektora ce biti upravljen ka gore, što znači da se u II odvodu kreće ka negativnoj elektrodi. To će nam na ekg traci u drugom odvodu dati negativan zubac. Depolarizacija miokarda komore je ovim završena. Ova tri zupca formiraju strukturu koja se naziva QRS kompleks, koji traje 0,08–0,01s (2–2,5 mala kvadrata).
Slika 6. — Pauza na EKG zapisu — ne počinje još repolarizacija
Zatim slijedi „pauza“ na EKG-u, odnosno imamo ravnu liniju koja se naziva ST segment. Međutim daleko od toga da se u ćelijama ništa ne dešava. Podsjećam, ćelije miokarda su tokom QRS kompleksa postale pozitivne, a ostaju pozitivne i tokom ST segmenta zbog upumpavanja velike količine kalcijumovih jona u ćeliju, održavajući pozitivnost membranskog potencijala a samim tim i produžavanje kontrakcije, kako bi se dalo vremena krvi da izađe iz komora.
Motaj kablove - Repolarizacija ćelije i vraćanje u prvobitno stanje
Slika 7. — Repolarizacija komora
Zatim slijedi repolarizacija komora. Repolarizacioni talas putuje unazad, suprotno od smjera depolarizacije. To znači da se ćelije vraćaju u stanje mirovnog potencijala, odnosno postaju ponovo negativne, a smjer kretanja repolarizacije je u pravcu negativne elektrode. Minus i minus će nam na EKG traci dati pozitivan T talas.
Period od početka depolarizacije, do kraja repolarizacije se naziva QT interval, a njegovo trajanje zavisi od frekvence - ako je frekvenca veća, trajanje QT intervala se smanjuje i obrnuto.
Jedini dio EKG-a koji nam je ostao jeste TP segment. To je jednostavno period do naredne depolarizacije pretkomora, odnosno do narednog P talasa.
Time smo završili nastajanje EKG zapisa u drugom odvodu. Nećemo prolaziti kroz nastajanje zapisa u ostalim odvodima ekstremiteta, jer će oni, sa malim varijacijama, ličiti na ovaj zapis. Međutim, jedan odvod je izuzetak, zbog položaja pozitivne elektrode, odnosno mjesta sa kojeg posmatra srčanu aktivnost, a to je aVR. Zbog položaja pozitivne i negativne elektrode, ovaj zapis će biti skoro suprotan od zapisa u drugom odvodu.
Vala dosta za ovaj put. U ovom nešto dužem članku smo objasnili kako to nastaju EKG talasi u drugom odvodu, ali taj princip se može primjeniti i na ostale odvode ekstremiteta, samo trebamo poznavati položaj elektroda drugih elektroda. U narednom članku ćemo se baviti nastajanjem talasa u prekordijalnim odvodima. Lijep pozdrav i srećno sa učenjem!
Naredni članak u serijalu: EKG prekordijalnih odvoda: horizontalni presjek kroz srce
Svi članci serijala "Osnove fiziološkog EKG-a"
Pogledajte youtube video u kojem objašnjavam nastajanje odvoda: Osnove fiziološkog EKG-a (2.dio): Provodni sistem i nastajanje EKG talasa
Besplatno preuzmite PDF dokumente u kojem su sažete sve informacije iz ovog serijala: Osnove fiziološkog EKG-a | Patreon
Comments